N'ọgwụgwụ afọ 2019, a kọwapụtara ntiwapụ nke mbụ nke ihe a maara ugbu a n'ụwa niile dị ka Ọrịa Coronavirus 2019 (COVID-19).Na 11 Maachị 2020, Onye isi oche nke Healthtù Ahụ Ike (wa (WHO) ekewapụta ntiwapụ nke COVID-19 dị ka ọrịa na-efe efe.

Mgbasa nke COVID-19 etinyela ụwa niile n'ọnọdụ a na-enwetụbeghị ụdị ya.Iji belata mgbasa nke ọrịa na ibelata mmetụta ya, a na-ebelata njem na-emechikwa oke.A na-emetụta ọdụ ụgbọ njem.A na-emechi ọdụ ụgbọ mmiri ma jụkwa ụgbọ mmiri ịbanye.

N'otu oge ahụ, ọchịchọ na mbugharị ngwa ahịa enyemaka (dị ka akụrụngwa, ọgwụ na akụrụngwa ọgwụ) gafere oke na-abawanye nke ukwuu.Dị ka WHO kwuru, mmachi nwere ike ịkwụsị enyemaka dị mkpa na nkwado teknụzụ, yana azụmahịa, ma nwee ike inwe mmetụta mmekọrịta ọha na eze na akụ na ụba na-adịghị mma maka mba ndị metụtara ya.Ọ dị oke mkpa na nchịkwa kọstọm na ndị isi obodo Port State na-aga n'ihu na-eme njem n'ókè nke ọ bụghị naanị ngwa enyemaka, kamakwa ngwongwo n'ozuzu, iji nyere aka belata mmetụta ọrịa COVID-19 na-emetụta akụ na ụba na ọha mmadụ.

Ya mere, a na-agba ndị na-ahụ maka kọstọm na ndị isi obodo ọdụ ụgbọ mmiri ume ka ha guzobe usoro a na-ahazi na nke na-arụsi ọrụ ike, ya na ụlọ ọrụ niile metụtara, iji hụ na iguzosi ike n'ezi ihe na ịga n'ihu na-akwado usoro nnyefe zuru ụwa ọnụ ka ọ ghara ịkpaghasị ngwa ahịa nke ụgbọ mmiri na-enweghị isi.

International Maritime Organisation (IMO) ewepụtala usoro akwụkwọ ozi okirikiri ndị a na-ekwu okwu gbasara ụwa niile metụtara ndị na-anya ụgbọ mmiri na ụlọ ọrụ mbupu n'ọnọdụ nke ntiwapụ COVID-19:

• Akwụkwọ ozi okirikiri No.4204 nke 31 Jenụwarị 2020, na-enye ozi na ntụzịaka maka ịkpachara anya a ga-eme ka ibelata ihe egwu dịịrị ndị na-anya ụgbọ mmiri, ndị njem na ndị ọzọ nọ n'ụgbọ mmiri sitere na coronavirus ọhụrụ (COVID-19);
• Akwụkwọ ozi okirikiri No.4204/Add.1 nke 19 February 2020, COVID-19 - Mmejuputa na mmanye nke ngwa IMO dị mkpa;
• Akwụkwọ ozi okirikiri No.4204/Add.2 nke 21 February 2020, nkwupụta nkwonkwo IMO-WHO na nzaghachi nke ntiwapụ COVID-19;
• Akwụkwọ ozi okirikiri No.4204/Add.3 nke 2 Maachị 2020, Ntụle ọrụ maka ijikwa ikpe COVID-19/ntiwapụ n'ime ụgbọ mmiri WHO kwadebere;
• Akwụkwọ ozi okirikiri No.4204/Add.4 nke 5 Maachị 2020, ICS Coronavirus (COVID-19) Nduzi maka ndị na-ahụ maka ụgbọ mmiri maka nchekwa ahụike nke ndị ọrụ ụgbọ mmiri;
• Akwụkwọ ozi okirikiri No.4204/Add.5/Rev.1 nke 2 Eprel 2020, Coronavirus (COVID-19) - Ntuziaka metụtara asambodo nke ndị ọrụ ụgbọ mmiri na ndị ọrụ ụgbọ mmiri;
• Akwụkwọ ozi okirikiri No.4204/Add.6 nke 27 Maachị 2020, Coronavirus (COVID-19) - Ndepụta mmalite nke ndụmọdụ maka gọọmentị na ndị isi obodo dị mkpa maka ikwado azụmaahịa ụgbọ mmiri n'oge ọrịa COVID-19;na
• Akwụkwọ ozi okirikiri No.4204/Add.7 nke 3 Eprel 2020, Coronavirus (COVID-19) - Ntuziaka gbasara igbu oge a na-atụghị anya ya na mbufe ụgbọ mmiri.

World Customs Organisation (WCO) ewepụtala ngalaba raara onwe ya nye na webụsaịtị ya wee tinye ngwa na ngwa ndị a dị adị na nke emepụtara ọhụrụ dabara na iguzosi ike n'ezi ihe na nhazi nke usoro ọkọnọ n'ọnọdụ ọrịa COVID-19:

• Mkpebi nke Council Cooperation Council na ọrụ nke kọstọm na enyemaka ọdachi eke;
• Ntuziaka maka isi nke 5 nke kpọmkwem Annex J na Mgbakọ Mba Nile Maka Mfe na Nkwekọrịta nke Usoro omenala, dị ka emezigharịrị (Nkwekọrịta Kyoto edegharịrị);
• Mgbakwunye B.9 na Mgbakọ maka nnabata nwa oge (Convention Istanbul);
• Akwụkwọ Mgbakọ Istanbul;
• Ntụaka nhazi usoro (HS) maka akụrụngwa ọgwụ COVID-19;
• Ndepụta nke iwu mba nke mba ndị nakweere mgbochi mbupụ nwa oge na ụfọdụ ụdị ọgwụ dị oke mkpa na nzaghachi COVID-19;na
• Ndepụta omume ndị otu WCO na nzaghachi ọrịa COVID-19.

Nzikọrịta ozi, nhazi na imekọ ihe ọnụ na ọkwa mba na mpaghara, n'etiti ụgbọ mmiri, akụrụngwa ọdụ ụgbọ mmiri, ndị ọrụ kọstọm na ndị isi ndị ọzọ tozuru oke bụ ihe kacha mkpa iji hụ na nchekwa na ngwa ngwa nke akụrụngwa na akụrụngwa ọgwụ dị mkpa, ngwaahịa ọrụ ugbo dị oke mkpa na ngwa ahịa ndị ọzọ. na ọrụ n'ofe oke na ịrụ ọrụ iji dozie ọgba aghara na ụdọ ọkọnọ zuru ụwa ọnụ, iji kwado ahụike na ọdịmma nke mmadụ niile.